พิพิธภัณฑ์เหรียญกษาปณานุรักษ์

เผยแพร่   :   29 / มกราคม / 2564

วันที่ 20 สิงหาคม 2563 กลุ่มงานพิพิธภัณฑ์และจดหมายเหตุ สำนักวิชาการ ได้จัดโครงการศึกษาดูงานด้านพิพิธภัณฑ์และจดหมายเหตุในประเทศ ณ พิพิธภัณฑ์เหรียญกษาปณานุรักษ์ เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร เพื่อเปิดประสบการณ์ให้บุคลากรได้เห็นและเรียนรู้กระบวนการ รูปแบบการจัดแสดงพิพิธภัณฑ์และการทำงานของหน่วยงานอื่นที่มีวิธีการปฏิบัติงานที่ต่างจากที่เคยปฏิบัติ โดยมีผู้บริหารและบุคลากรสำนักวิชาการเข้าร่วมศึกษาดูงาน จำนวน 40 คน

พิพิธภัณฑ์เหรียญกษาปณานุรักษ์

พิพิธภัณฑ์เหรียญกษาปณานุรักษ์ ตั้งอยู่ ณ เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร เป็นหน่วยงานสังกัดกรมธนารักษ์ กระทรวงการคลัง จัดแสดงเรื่องราวของเงินตราภายใต้แนวคิด “วิถีแห่งเงินตรา สินล้ำค่าของแผ่นดิน” เป็นแหล่งเรียนรู้เกี่ยวกับเหรียญกษาปณ์และเงินตรา พิพิธภัณฑ์แห่งนี้ได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พระราชทานชื่อพิพิธภัณฑ์ว่า “พิพิธภัณฑ์เหรียญกษาปณานุรักษ์” (พิ-พิด-ทะ-พัน-เหรียญ-กะ-สา-ปะ-นา-นุ-รัก) หมายถึง สถานที่เก็บรวบรวมและแสดงสิ่งต่าง ๆ เกี่ยวกับเหรียญ อันเป็นที่อนุรักษ์เหรียญกษาปณ์ โดยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดพิพิธภัณฑ์เหรียญกษาปณานุรักษ์ เมื่อวันที่ 15 ตุลาคม พ.ศ. 2562

นิทรรศการถาวร

จัดแสดงภายในอาคารทั้งหมด 3 ชั้น แบ่งเป็นห้องจัดแสดงต่าง ๆ ดังนี้
พื้นที่ชั้น 1 จัดแสดงเรื่องราวความเป็นมาของเงินตรา จุดเริ่มต้นการนำสิ่งของมาแลกเปลี่ยนกันตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ ก่อนการใช้สื่อกลางในการแลกเปลี่ยนสินค้า โดยนำเทคโนโลยีที่ทันสมัยมาใช้ประกอบการจัดแสดง

พื้นที่ชั้น 2 จัดแสดงเรื่องราวตั้งแต่เริ่มมีการนำโลหะมาใช้ในเป็นสื่อกลางในการแลกเปลี่ยน โดยใช้สื่อและเทคโนโลยีประกอบการจัดแสดงนิทรรศการที่ทันสมัย ทำให้ผู้เข้าชมรู้สึกมีส่วนร่วม โดยระบบการจัดแสดงสื่อประกอบนิทรรศการนั้น มีระบบรักษาความปลอดภัย และระบบจำเป็นอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องเข้ามาใช้ควบคู่กัน

พื้นชั้น 3 จัดแสดงเหรียญที่สร้างขึ้นในสมัยพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รัชกาลที่ 9 ซึ่งกรมธนารักษ์ได้จัดทำขึ้นในวาระโอกาสต่าง ๆ

การนำเสนอผ่านสื่อและเทคโนโลยีการจัดแสดงที่น่าสนใจ

พิพิธภัณฑ์เหรียญกษาปณานุรักษ์มีองค์ประกอบของสื่อนำเสนอหลายรูปแบบ เช่น

เทคโนโลยี ประกอบด้วยวีดิทัศน์ที่ผ่านระบบการฉายภาพในมุมมอง 180 องศา และ 360 องศา ระบบนำเสนอผ่านจอภาพ มีเครื่องคอมพิวเตอร์ประมวลผลและเขียนโปรแกรมที่ผู้ชมสามารถสืบค้นข้อมูล รูปแบบเกมส์ความรู้ การทดลองคำนวณค่าเงิน การนำเสนอด้วยระบบเลือกฟังเสียงบรรยายประกอบวัตถุจัดแสดง การนำเสนอวีดิทัศน์ผ่านจอนำเสนอภาพ

ห้องจัดแสดง จำลองสภาพบรรยากาศที่สอดคล้องกับเรื่องราวของห้องนั้น ๆ เช่น จำลองถ้ำมนุษย์สมัยโบราณ จำลองวิถีชีวิตชุมชนในอดีตตามภูมิภาคทวีปต่าง ๆ รวมทั้งทวีปเอเชีย โดยเฉพาะของประเทศไทยผ่านอาณาจักรไทยโบราณยุคสมัยต่าง ๆ รวมถึงโครงสร้างจัดแสดงที่นำเทคโนโลยี 4 มิติ มาประยุกต์ใช้เพื่อให้ผู้ชมได้สัมผัสถึงเหตุการณ์ที่สมจริงมากยิ่งขึ้น เช่น แสง สี เสียง การสั่นสะเทือน

พรอพ หรือส่วนประกอบตกแต่ง ได้แก่ หุ่นจัดแสดง วัตถุแสดง สิ่งของประกอบฉากแสดง เป็นการจัดสร้างจำลองสิ่งของจัดแสดงประกอบต่าง ๆ เช่น หุ่นมนุษย์ถ้ำ เบี้ยจำลอง สิ่งของเครื่องใช้ยุคต่าง ๆ เพื่อช่วยให้ร้อยเรียงเหตุการณ์ให้มีความเด่นชัด สามารถมองเห็นเรื่องราวในยุคสมัยนั้นได้อย่างลึกซึ้ง อีกทั้งสิ่งของจำลองบางชนิดออกแบบเพื่อให้ผู้ชมสามารถสัมผัสได้ด้วยตนเองเพื่อให้รับรู้ลักษณะทางกายภาพของวัตถุได้ดียิ่งขึ้น

ป้ายข้อความ ออกแบบให้มีความสอดคล้องสัมพันธ์กับห้องจัดแสดง ทั้งรูปทรง วัสดุ สี แผ่นพื้น รูปแบบฟอนต์และขนาดอักษร

ส่วนประกอบตกแต่งนิทรรศการเกี่ยวกับการค้าการเดินทาง

ส่วนทดสอบความจำแบบ ถาม-ตอบ

วัตถุพิพิธภัณฑ์ ออกแบบจัดแสดงภายในตู้ที่มีความกลมกลืนกับเรื่องราวที่ต้องการนำเสนอ อีกทั้งการออกแบบยังคำนึงถึงการอนุรักษ์วัตถุจัดแสดงตามหลักวิชาการควบคู่ไป อาทิ ภายในตู้จัดแสดงมีระบบรักษาความสมดุลของอุณหภูมิและความชื้นสัมพัทธ์ที่เหมาะสม ระบบไฟส่องสว่างที่ควบคุมปริมาณความเข้มของแสงไฟ ระบบรักษาความปลอดภัยการโจรกรรม เป็นต้น

การจัดกิจกรรมและการส่งเสริมการเรียนรู้

1. กิจกรรมร่วมกับหน่วยงานภายนอก อาทิ การร่วมกับ บริษัท นานมี จำกัด จัดกิจกรรมเชิญชวนน้อง ๆ ชั้นประถมศึกษาที่ 1 - มัธยมศึกษาที่ 3 เข้าร่วมกิจกรรม "รู้รักษ์...รู้สะสม" ชิงถ้วยพระราชทาน สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ตั้งแต่ 20 สิงหาคม - 30 พฤศจิกายน 2563 เป็นต้น

2. กิจกรรมร่วมกับพิพิธภัณฑ์เครือข่าย อาทิ การจัดกิจกรรมเนื่องในวันพิพิธภัณฑ์สากล (International Museum Day) และการจัดกิจกรรมตามโรงเรียนและสถาบันการศึกษา เช่น โรงเรียนวัดพระพิเรนทร์ โรงเรียนวัดเทวราชกุญชร และโรงเรียนวัดบวรนิเวศ เป็นต้น

3. กิจกรรมร่วมกับชุมชน เช่น การจัดกิจกรรมงานวันเด็กแห่งชาติประจำปี 2563 ภายในพิพิธภัณฑ์เหรียญกษาปณานุรักษ์ โดยจัดฐานกิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้ เช่น กิจกรรม D.I.Y. เด็กไทยหัวใจรักษ์โลก กิจกรรมพิเศษตามรอยวิถีแห่งเงินตรา ที่ให้น้อง ๆ ได้ร่วมสนุกกันทั้งวัน เป็นต้น

4. จัดทำเพจชื่อว่า “Coin Museum Thailand” ใช้ Social Media ประชาสัมพันธ์กิจกรรมและสื่อต่าง ๆ ของพิพิธภัณฑ์ให้ประชาชนได้ทราบผ่านทางหน้าเพจบน Facebook