พิพิธภัณฑ์การเรียนรู้ (มิวเซียมสยาม)

เผยแพร่   :   29 / มกราคม / 2564

วันพฤหัสบดีที่ 20 สิงหาคม 2563 กลุ่มงานพิพิธภัณฑ์และจดหมายเหตุ สำนักวิชาการ ได้จัดโครงการศึกษาดูงานด้านพิพิธภัณฑ์และจดหมายเหตุในประเทศ ณ พิพิธภัณฑ์การเรียนรู้ (มิวเซียมสยาม) เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร เพื่อเปิดประสบการณ์ให้บุคลากรได้เห็นและเรียนรู้กระบวนการ รูปแบบการจัดแสดงพิพิธภัณฑ์และการทำงานของหน่วยงานอื่นที่มีวิธีการปฏิบัติงานที่ต่างจากที่เคยปฏิบัติ โดยมีบุคลากรสำนักวิชาการเข้าร่วมศึกษาดูงาน จำนวน 40 คน

พิพิธภัณฑ์การเรียนรู้ (มิวเซียมสยาม)

พิพิธภัณฑ์การเรียนรู้ (มิวเซียมสยาม) ภายใต้สถาบันพิพิธภัณฑ์การเรียนรู้แห่งชาติ (สพร.) ตั้งอยู่ ณ เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร เป็นพิพิธภัณฑ์การเรียนรู้แห่งแรกของไทยที่เน้นการสร้างประสบการณ์การเรียนรู้แบบใหม่ในการชมพิพิธภัณฑ์ เกี่ยวกับการสร้างสำนึกในการรู้จักตนเอง รู้จักเพื่อนบ้าน และรู้จักโลก รวมถึงการสร้าง “แนวคิดและภาพลักษณ์ใหม่” ของพิพิธภัณฑ์ในสังคมแห่งการเรียนรู้ ผ่านเทคโนโลยีสมัยใหม่ และกิจกรรมสร้างสรรค์ เพื่อให้การเรียนรู้ประวัติศาสตร์และเรื่องราวต่าง ๆ เป็นไปอย่างสนุกสนานยิ่งขึ้น

การจัดแสดงพิพิธภัณฑ์และนิทรรศการ

มิวเซียมสยามได้จัดนิทรรศการถาวรชื่อ “ถอดรหัสไทย” นำเสนอพัฒนาการความเป็น “ไทย” ตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน แบ่งออกเป็น 14 ห้อง ได้แก่   1. ห้องไทยรึเปล่า?   2. ห้องไทย inter   3. ห้องไทยแปลไทย   4. ห้องไทยตั้งแต่เกิด   5. ห้องไทยสถาบัน   6. ห้องไทยอลังการ   7. ห้องไทยแค่ไหน   8. ห้องไทย Only   9. ห้องไทยวิทยา   10. ห้องไทยชิม   11. ห้องไทยดีโคตร   12. ห้องไทยเชื่อ   13. ห้องไทยประเพณี และ 14. ห้องไทยแชะ

ในแต่ละห้องบอกเล่าเรื่องราวทางสังคมที่เปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัย ผ่านนิทรรศการที่มีรูปแบบการนำเสนอที่แปลกใหม่ ชวนให้ค้นหาความหมายที่แท้จริงของความเป็นไทย ผ่านการเล่าเรื่องราวความเป็นไทยในด้านต่าง ๆ ซึ่งอยู่ในพื้นฐานการใช้ชีวิตประจำวันของคนไทย ทั้งทางด้านประวัติศาสตร์ สถาปัตยกรรม วัฒนธรรมประเพณี อาหารการกิน การแต่งกาย เป็นต้น และพัฒนาการของความเป็นไทยที่เปลี่ยนไปตามยุคของสังคม ตั้งแต่ต้นรัตนโกสินทร์ถึงปัจจุบัน

การนำเสนอผ่านสื่อและเทคโนโลยีการจัดแสดงที่น่าสนใจ

ประกอบด้วยวีดิทัศน์ที่ผ่านระบบการฉายภาพลงบนโมเดลจำลองและการจัดแสดงสิ่งของ สัญลักษณ์ รูปภาพ ตามลำดับเหตุการณ์นั้น ๆ โดยนำเทคโนโลยีการเคลื่อนที่ขึ้นลงของวัตถุจัดแสดงเข้ามาประยุกต์ใช้ ระบบนำเสนอผ่านจอภาพมีเครื่องคอมพิวเตอร์ประมวลผลและเขียนโปรแกรมที่ผู้ชมสามารถสืบค้นข้อมูล เช่น รูปแบบเกมส์ความรู้ การถามตอบคำถาม และการนำเสนอวีดิทัศน์ผ่านจอนำเสนอภาพ

เทคโนโลยี ประกอบด้วยวีดิทัศน์ที่ผ่านระบบการฉายภาพในมุมมอง 180 องศา และ 360 องศา ระบบนำเสนอผ่านจอภาพ มีเครื่องคอมพิวเตอร์ประมวลผลและเขียนโปรแกรมที่ผู้ชมสามารถสืบค้นข้อมูล รูปแบบเกมส์ความรู้ การทดลองคำนวณค่าเงิน การนำเสนอด้วยระบบเลือกฟังเสียงบรรยายประกอบวัตถุจัดแสดง การนำเสนอวีดิทัศน์ผ่านจอนำเสนอภาพ

ห้องจัดแสดง จัดสร้างห้องโดยจำลองสภาพบรรยากาศที่สอดคล้องกับเรื่องราวของห้องนั้น ๆ เช่น ห้องไทยอลังการ จำลองท้องพระโรงจำลองและพระที่นั่งที่แสดงถึงความงดงามของสถาปัตยกรรมและความงดงามของหัตศิลป์ไทย ห้องไทยวิทยา จำลองบรรยากาศห้องเรียน 4 ยุคสมัย ซึ่งสะท้อนความแตกต่างที่สอดแทรกผ่านระบบการศึกษาไทย

พรอพ หรือส่วนประกอบตกแต่ง ได้แก่ หุ่นจัดแสดง วัตถุแสดง สิ่งของประกอบฉากแสดง เป็นการจัดสร้างจำลองสิ่งของจัดแสดงประกอบต่าง ๆ เช่น หุ่นคน สิ่งของเครื่องใช้ยุคต่าง ๆ ที่สอดคล้องกับห้องจัดแสดงแต่ละห้อง สามารถมองเห็นเรื่องราวในยุคสมัยนั้นได้อย่างลึกซึ้ง

ป้ายข้อความ ออกแบบจัดแสดงให้มีความสอดคล้องสัมพันธ์กับห้องจัดแสดง ทั้งแบบรูปทรง วัสดุและสีแผ่นพื้น แบบและขนาดอักษร

นิทรรศการ “ไทยแค่ไหน” นำเสนอความเป็นไทยผ่านการแสดงออก

นิทรรศการ “ไทยประเพณี" นำเสนอความเป็นไทย มีสิ่งของให้เล่นและจับต้องได้

การจัดกิจกรรมและการส่งเสริมการเรียนรู้

1. กิจกรรมการเรียนรู้ในรูปแบบออนไลน์ ผู้ที่สนใจสามารถเรียนรู้และรับชมนิทรรศการของพิพิธภัณฑ์การเรียนรู้มิวเซียมสยามได้ผ่านเว็บไซต์ https://www.museumsiam.org ซึ่งประกอบด้วยข้อมูลที่หลากหลาย เช่น นิทรรศการต่าง ๆ ในรูปแบบ E-Book กิจกรรมข่าวสาร การให้บริการ คลังข้อมูลความรู้ในรูปแบบดิจิทัล พิพิธภัณฑ์เสมือนจริง และเครือข่ายพิพิธภัณฑ์ เป็นต้น นอกจากนี้ ผู้เข้าชมเว็บไซต์สามารถแชทโต้ตอบกับเจ้าหน้าที่ของมิวเซียมสยามได้ทางแอปพลิเคชัน Messenger ที่เชื่อมต่อถึงกันผ่าน Facebook

2. กิจกรรมเสริมความรู้ประกอบการนำชม เช่น การตั้งคำถามปลายเปิดของผู้นำชมแก่ผู้เข้าชมก่อนที่จะนำชมนิทรรศการ ทำให้ผู้ชมมีความสนใจและต้องการค้นหาคำตอบ นอกจากนี้ สำหรับกลุ่มผู้ชมที่เป็นนักเรียน นักศึกษา จะมีกิจกรรมบอร์ดเกมให้เล่นเพื่อเสริมความรู้

3. กิจกรรมการจัดนิทรรศการหมุนเวียน เนื้อหาของนิทรรศการนำข้อมูลมาจากการศึกษาวิจัย โดยผ่านการเก็บรวบรวมข้อมูล การระดมความคิดและพิจารณากลั่นกรองอย่างรอบคอบจากผู้มีความรู้ความเชี่ยวชาญทั้งด้านพิพิธภัณฑ์และด้านอื่น ๆ จนได้กรอบความคิดรวบยอดแล้วสื่อสารนำเสนอออกมาเป็นนิทรรศการ อาทิ นิทรรศการหมุนเวียน “ล่องรอยราชดำเนิน นิทรรศการผสานวัย”

ประโยชน์ที่ได้รับจากการดูงาน

สามารถนำความรู้ด้านการบริหารจัดการพิพิธภัณฑ์ในรูปแบบการนำเสนอที่มุ่งเน้นการสร้างเหตุการณ์และจำลองสิ่งของมาประกอบการจัดแสดง เช่น รูปแบบแนวคิดใช้วัตถุจัดแสดงเป็นจุดเริ่มต้นแล้วจำลองเหตุการณ์ให้สอดคล้องกับวัตถุจัดแสดง หรือการสร้างเหตุการณ์เป็นจุดเริ่มต้นแล้วจำลองวัตถุจัดแสดงให้สอดคล้องกับยุคสมัยของเหตุการณ์ นำมาใช้เป็นแนวคิดในการพัฒนา ปรับปรุงและเปลี่ยนแปลงรูปแบบการจัดนิทรรศการ หรือการดำเนินงานของพิพิธภัณฑ์รัฐสภา เป็นการเพิ่มพูนความรู้ในด้านการบริหารจัดการพิพิธภัณฑ์ รวมทั้งมีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในการบริหารงาน การจัดการ การนำชมพิพิธภัณฑ์ กิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้ และการนำเทคโนโลยีสารสนเทศมาใช้ในพิพิธภัณฑ์