team-member





คำว่า “ฉบับ” กับ “ฉะบับ” สำคัญไฉน?



ซันวา สุดตา   |   14 กุมภาพันธ์ 2565

“... จะเห็นได้ว่า คำว่า “ฉบับ” กับคำว่า “ฉะบับ” นั้น มีการนำไปใช้ในลักษณะที่แตกต่างกันออกไป ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับบริบทของการนำไปใช้ด้วย...”


วันนี้ไม่ได้ประสงค์ที่จะมาอธิบายการเขียนคำผิดหรือคำถูกเกี่ยวกับคำว่า “ฉบับ” กับคำว่า “ฉะบับ” แต่อย่างใด แต่จะมาพูดถึงชื่อเรียกที่เป็นลักษณนามของรัฐธรรมนูญ ทั้ง 20 ฉบับ โดยคำว่า “ฉบับ” กับ “ฉะบับ” คณิณ บุณสุวรรณ ได้ให้ความหมายไว้ว่า “ชื่อเรียกที่เป็นลักษณนามของรัฐธรรมนูญ พระราชบัญญัติ พระราชกำหนด พระราชกฤษฎีกา กฎกระทรวง และกฎหมายอื่น” โดยตัวอย่างที่เรียกรัฐธรรมนูญเป็นฉบับนั้น เช่นข้อความในวรรคห้า ของคำปรารภในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 ที่ว่า

“จึงมีพระราชโองการดํารัสเหนือเกล้าเหนือกระหม่อมให้ตรารัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยฉบับนี้ขึ้นไว้ ให้ใช้แทนรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช ๒๕๕๗ ซึ่งได้ตราไว้ ณ วันที่ ๒๒ กรกฎาคม พุทธศักราช ๒๕๕๗ ตั้งแต่วันประกาศนี้เป็นต้นไป”



team-member



team-member


นับแต่เปลี่ยนแปลงการปกครองเมื่อปี พ.ศ. 2475 เป็นต้นมา ประเทศไทยมีรัฐธรรมนูญมาแล้วทั้งสิ้น 20 ฉบับ โดยรัฐธรรมนูญฉบับถาวร จะไม่มีคำว่า “ฉบับ” ปรากฏอยู่ที่ชื่อรัฐธรรมนูญ เช่น รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักร พุทธศักราช 2489 ซึ่งเป็นรัฐธรรมนูญฉบับที่ 3 รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2519 เป็นรัฐธรรมนูญฉบับที่ 13 และรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2534 เป็นรัฐธรรมนูญฉบับที่ 15 เป็นต้น ส่วนรัฐธรรมนูญที่ได้ชื่อว่าเป็นรัฐธรรมนูญชั่วคราว จะมีคำว่า “ฉบับ” หรือ “ฉะบับ” อยู่ด้วย เช่น รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (ฉะบับชั่วคราว) พุทธศักราช 2490 รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช 2557 เป็นต้น ทั้งนี้ มีรัฐธรรมนูญฉบับเดียวที่ไม่มีคำว่า “ฉบับ” แต่ใช้คำว่า “ชั่วคราว” ในชื่อรัฐธรรมนูญแทน คือ พระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามชั่วคราว พุทธศักราช 2475 ซึ่งเป็นรัฐธรรมนูญฉบับแรกของไทยนั่นเอง


ส่วนรัฐธรรมนูญที่เป็นการแก้ไขเพิ่มเติมนั้น นอกจากจะมีคำว่า “(ฉบับที่ ...)” แล้วยังมีคำว่า “แก้ไขเพิ่มเติม” ต่อท้ายชื่อรัฐธรรมนูญอีกด้วย เช่น รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 1) พุทธศักราช 2535 รัฐธรรมนูญแห่งอาณาจักรไทย แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 5) พุทธศักราช 2538 รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยแก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 6) พุทธศักราช 2539 และรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 1) พุทธศักราช 2554 เป็นต้น



team-member



team-member


สำหรับพระราชบัญญัติก็เช่นเดียวกัน จะใช้คำว่า “ฉบับ” ก็ต่อเมื่อเป็นการแก้ไขเพิ่มเติมจากพระราชบัญญัติฉบับแรกที่ประกาศใช้ใหม่ทั้งฉบับ แต่ถ้าเป็นการแก้ไขเพิ่มเติมก็จะมีคำว่า (ฉบับที่ ...) ต่อท้าย และนำหน้า พ.ศ. ... ด้วย เช่น พระราชบัญญัติองค์การบริหารส่วนจังหวัด (ฉบับที่ 5) พ.ศ. 2562 พระราชบัญญัติเทศบาล (ฉบับที่ 14) พ.ศ. 2563 เป็นต้น

ส่วนพระราชบัญญัติที่ประกาศใช้ใหม่ทั้งฉบับและเป็นฉบับแรก จะไม่มีคำว่า “ฉบับ” หรือ (ฉบับที่ ...) ต่อท้ายชื่อพระราชบัญญัติ เช่น พระราชบัญญัติคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ พ.ศ. 2542 พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 พระราชบัญญัติตำรวจแห่งชาติ พ.ศ. 2547 พระราชบัญญัติองค์กรจัดสรรคลื่นความถี่และกำกับการประกอบกิจการวิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคม พ.ศ. 2553 พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ. 2560 และพระราชบัญญัติการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ พ.ศ. ๒๕๖๐ เป็นต้น


จะเห็นได้ว่า คำว่า “ฉบับ” กับคำว่า “ฉะบับ” นั้น มีการนำไปใช้ในลักษณะที่แตกต่างกันออกไป ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับบริบทของการนำไปใช้ด้วย ดังนั้นจากข้อมูลดังกล่าวหวังว่าจะเป็นประโยชน์ในด้านเพื่อศึกษา เรียนรู้ ซึ่งผู้อ่านสามารถเรียกชื่อได้ถูกต้องทั้งรัฐธรรมนูญฉบับถาวร ฉบับชั่วคราว และรัฐธรรมนูญที่ได้แก้ไขเพิ่มเติม รวมถึงพระราชบัญญัติที่ประกาศใช้ใหม่ทั้งฉบับและเป็นฉบับแรก การแก้ไขเพิ่มเติมจากพระราชบัญญัติฉบับแรกที่ประกาศใช้ใหม่ทั้งฉบับ และการแก้ไขเพิ่มเติมเป็นบางส่วน



team-member

จดหมายเหตุรัฐสภาไทย

เอกสารจดหมายเหตุของรัฐสภา มีความสำคัญในการเป็นหลักฐานทางกระบวนการนิติบัญญัติของชาติ ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงประวัติศาสตร์ความเป็นมา เหตุการณ์สำคัญ และกิจกรรมต่าง ๆ ของรัฐสภา ...

team-member

ดุสิตธานี เมืองทดลองประชาธิปไตย

ดุสิตธานีถือกำเนิดที่พระราชวังสวนดุสิต ภายหลังได้ย้ายมาอยู่ที่พระราชวังพญาไท สิ่งก่อสร้างจำลองต่าง ๆ ในดุสิตธานีมีขนาดสูง 2-3 ฟุต เช่น ที่ทำการรัฐบาล บ้านเรือนราษฎร พระราชวัง ศาสนสถาน...

team-member

งานฉลองรัฐธรรมนูญ - มหกรรมที่ใหญ่ที่สุดแห่งยุค

เมื่อมี “งานพิธี” คือพระราชพิธีพระราชทานรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม พุทธศักราช 2475 ในวันที่ 10 ธันวาคม 2475 แล้ว “งานฉลอง” ก็ตามมา...

team-member

กระบวนการจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับสมุดไทย

ร่างรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 นายกรัฐมนตรี เป็นผู้นำขึ้นทูลเกล้าฯ ถวาย ซึ่งมีความยาว 279 มาตรา นำมาเขียนในสมุดไทยได้ 419 หน้า หรือจำนวน 259 พับครึ่ง...

team-member

อาคารรัฐสภาไทย

รัฐสภาของประเทศไทยเกิดขึ้นภายหลังเหตุการณ์การเปลี่ยนแปลงการปกครองเมื่อ พ.ศ. 2475 และพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้พระราชทานพระที่นั่งอนันตสมาคมให้ใช้เป็นที่ประชุมสภา...

team-member

รัฐธรรมนูญใต้ตุ่ม

“รัฐธรรมนูญใต้ตุ่ม” เป็นชื่อเรียก รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (ฉะบับชั่วคราว) พุทธศักราช 2490 ซึ่งเป็นรัฐธรรมนูญฉบับที่ 4 ของประเทศไทยที่ประกาศใช้เมื่อ วันที่ 9 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490...

team-member

ความเป็นมาของธงชาติไทย

ธงชาติไทยหรือธงไตรรงค์ เป็นสัญลักษณ์ของประเทศไทย แสดงถึงเอกลักษณ์และศักดิ์ศรีในความเป็นไทย มีความหมายถึงความเป็นเอกราช สถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์...

team-member

ลงเบี้ย

ลงเบี้ย คือ วิธีการออกเสียงลงคะแนนลับในอดีตวิธีหนึ่งในการประชุมสภา โดยให้สมาชิกสภานำเบี้ย สีต่าง ๆ ไปใส่ภาชนะที่จัดไว้ซึ่งอาจเป็นหีบหรือตู้หีบตามที่กำหนดไว้ในข้อบังคับการประชุมแต่ละฉบับ...

team-member

กฎหมายตราสามดวง

พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 ให้ความหมายของ “กฎหมายตราสามดวง” ว่าหมายถึง ประมวลกฎหมายโบราณของไทย ซึ่งพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช...

team-member

การเปลี่ยนปีปฏิทินของประเทศไทย

ตามจารีตประเพณีของไทยแต่โบราณได้ถือวันแรม 1 ค่ำ เดือนอ้าย เป็นวันขึ้นปีใหม่ เพื่อให้สอดคล้องกับคติแห่งพุทธศาสนา ซึ่งถือช่วงฤดูเหมันต์หรือฤดูหนาวเป็นการเริ่มต้นปี...

team-member

คณะราษฎร

“คณะราษฎร” คือ กลุ่มบุคคลผู้ดำเนินการปฏิวัติสยามเมื่อ พ.ศ. 2475 โดยยึดอำนาจจากพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว และเปลี่ยนแปลงการปกครองของราชอาณาจักรสยาม...

team-member

ตราพระราชลัญจกรบนรัฐธรรมนูญฉบับสมุดไทย

พระราชลัญจกร คือ พระตราสำหรับพระเจ้าแผ่นดินที่ใช้ประทับในเอกสารต่าง ๆ มาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา โดยใช้ชาดซึ่งเป็นวัตถุสีแดงชนิดหนึ่งผสมกับน้ำมัน สำหรับการประทับตรา...