รัฐสภาสาร ฉบับปฐมฤกษ์

อรพรรณ สินธ์ศิริมานะ   |   14 กุมภาพันธ์ 2565

“...รัฐสภาสาร ฉบับปฐมฤกษ์ มีวัตถุประสงค์เพื่อเผยแพร่ระบอบเสรีประชาธิปไตย เพื่อเสนอข่าวสารวิชาการในวงงานของรัฐสภาและอื่น ๆ ทั้งภายในและต่างประเทศ...”

รัฐสภาสาร เป็นวารสารเพื่อเผยแพร่การปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข และเพื่อเสนอข่าวสารวิชาการในวงงานรัฐสภาและอื่น ๆ ทั้งภายในและต่างประเทศ ซึ่งรัฐสภาสารได้ออกฉบับปฐมฤกษ์ เมื่อวันที่ 10 ธันวาคม 2495

จุดเริ่มต้นของรัฐสภาสาร

นายประเสริฐ ปัทมสุคนธ์ อดีตเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎรและอดีตเลขาธิการรัฐสภา (20 ธันวาคม 2503 – 30 กันยายน 2514) ได้บันทึกความเป็นมาของการออกหนังสือรัฐสภาสารไว้ในหนังสือ รัฐสภาไทยในรอบสี่สิบสองปี (2475 – 2517) ไว้ดังนี้

“จอมพล แปลก พิบูลสงคราม นายกรัฐมนตรี มีนโยบายที่จะเผยแพร่การปกครองระบอบประชาธิปไตยให้กว้างขวางยิ่งขึ้น ในด้านสภาผู้แทนราษฎรนั้น ปรากฏว่ามีประชาชนสนใจในการฟังการประชุมสภามาก แต่สถานที่ที่จะให้ประชาชนเข้าฟังการประชุมมีอยู่จำกัด จึงได้แนะนำให้ทางสภาจัดทำเป็นเอกสารขึ้น เพื่อโฆษณาข่าวสารงานของรัฐสภาอันเป็นการเผยแพร่วิธีการปกครองระบอบประชาธิปไตยทางด้านนิติบัญญัติอีกทางหนึ่ง โดยให้จ่ายเงินในการทำเอกสารนี้จากงบประมาณประจำปี

ประธานสภาฯ ได้ปรึกษาหารือกับเลขาธิการสภาและเจ้าหน้าที่ในสภาเป็นอันตกลงให้ออกหนังสือฉบับหนึ่งเป็นรายเดือน เรียกว่า “รัฐสภาสาร” มีวัตถุประสงค์เพื่อเผยแพร่การปกครองระบอบประชาธิปไตย โดยเสนอข่าวสารวิชาการในวงการของสภาและข่าวสารอื่น ๆ ที่สำคัญ ๆ ทั้งภายในและต่างประเทศ หนังสือนี้ได้ส่งไปแจกแก่ห้องสมุดประจำอำเภอทุกอำเภอตลอดจนหน่วยราชการทั่ว ๆ ไป ที่แสดงความจำนงขอมาเพื่อนำไปเผยแพร่ ผู้ดำเนินการหนังสือรัฐสภาสาร ได้แก่ เลขาธิการและเจ้าหน้าที่ของสภา ที่มีความรู้ความสามารถพอจะดำเนินงานได้ หนังสือรัฐสภาสารได้ออกเป็นฉบับปฐมฤกษ์ เมื่อวันที่ 10 ธันวาคม 2495 ตลอดมาจนบัดนี้”

เรื่องน่ารู้

รัฐสภาสารฉบับปฐมฤกษ์ มีวัตถุประสงค์เพื่อเผยแพร่ระบอบเสรีประชาธิปไตย เพื่อเสนอข่าวสารวิชาการในวงงานของรัฐสภาและอื่น ๆ ทั้งภายในและต่างประเทศ กำหนดอัตราค่าบำรุง 6 เดือน 25 บาท หนึ่งปี 50 บาท จำหน่ายปลีกเล่มละ 5 บาท

ตราสัญลักษณ์ของรัฐสภาสาร ประกอบด้วย รัฐสภาสาร พานรัฐธรรมนูญ และภาษิตภาษาบาลี สพฺเพสํ สงฺฆภูตานํ สามคฺคี วุฑฺฒิสาธิกา แปลว่า ความพร้อมเพรียงแห่งชนผู้อยู่ร่วมกันเป็นหมู่ ยังความเจริญวัฒนาถาวรให้สำเร็จ ซึ่งภาษิตนี้สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (สา ปุสฺสเทโว) สมเด็จพระสังฆราชพระองค์ที่ 9 วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมาราม ทรงนิพนธ์ถวายพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เพื่อนำไปเป็นพระคาถาจารึกบนตราแผ่นดิน (ตราอาร์ม) และปรากฏในพระราชนิพนธ์ เรื่อง พระบรมราชาธิบายว่าด้วยเรื่องความสามัคคี