
"วรรณกรรมรางวัลพานแว่นฟ้า"
คณะกรรมการรางวัลพานแว่นฟ้า | 30 มีนาคม 2566
“วรรณกรรมรางวัลพานแว่นฟ้ากับการสร้างแรงบันดาลใจ”
Phan Wan Fah Award for Inspirational Literature
ปี พ.ศ. 2545 (รัฐสภาครบ 70 ปี) สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร ได้จัดประกวดวรรณกรรมรางวัลพานแว่นฟ้า โดยเห็นความสำคัญของวรรณกรรมว่ามีบทบาทสำคัญต่อการพัฒนาการเมืองและสังคมให้เกิดความเข้มแข็ง และเพื่อเป็นการสร้างสรรค์งานวรรณกรรมการเมืองประดับไว้ในวงงานวรรณกรรมของไทย โดยในวาระเริ่มแรก ได้จัดประกวดเฉพาะประเภทเรื่องสั้นการเมือง
ปี พ.ศ. 2546 เพิ่มการประกวดประเภทบทกวีการเมือง
ระหว่างปี พ.ศ. 2545 – 2556 (ปีที่ 1 – 12) เป็นการจัดประกวดวรรณกรรม “การเมือง” โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมให้ประชาชนได้ใช้เสรีภาพแสดงออกทางการเมือง โดยใช้ศิลปะในการเขียนถ่ายทอดความรู้สึก สะท้อนภาพการเมืองและสังคม หรือจินตนาการถึงการเมืองที่ต้องการในรูปแบบของเรื่องสั้นและบทกวี
ปี พ.ศ. 2554 ครบรอบหนึ่งทศวรรษของรางวัลพานแว่นฟ้า คณะกรรมการรางวัลพานแว่นฟ้า ได้มอบรางวัลพานแว่นฟ้าเกียรติยศให้กับผลงานของนักเขียนไทยในอดีต ที่มีเนื้อหาสาระแสดงทัศนะหรือสะท้อนประเด็นเกี่ยวกับประชาธิปไตยในสังคมไทยได้อย่างลุ่มลึก หลากหลาย งดงาม สมควรเผยแพร่ เพื่อเป็นแรงบันดาลใจแก่ผู้รักประชาธิปไตยในสังคมไทย
ปี พ.ศ. 2557 ได้ยกเลิกการประกวดเพื่อให้เหมาะสมกับสภาพทางการเมืองในขณะนั้น
ปี พ.ศ. 2558 จัดประกวดวรรณกรรมรางวัลพานแว่นฟ้าเฉลิมพระเกียรติ ประเภทสารคดีและกวีนิพนธ์ เนื่องในโอกาสครบ 120 ปี แห่งวันพระบรมราชสมภพ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาประชาธิปกฯ พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว
ปี พ.ศ. 2559 – ปัจจุบัน ได้จัดประกวดวรรณกรรมรางวัลพานแว่นฟ้า ประเภทเรื่องสั้นและบทกวี โดยมีเนื้อหา (Theme) เพื่อส่งเสริมความเป็นพลเมืองในระบอบประชาธิปไตยมาโดยตลอด
ปี พ.ศ. 2565 รางวัลพานแว่นฟ้าเดินทางก้าวเข้าสู่ทศวรรษที่ 3
ปี พ.ศ. 2566 เป็นปีที่ 22 ของวรรณกรรมการเมือง รางวัลพานแว่นฟ้าได้บอกเล่าเรื่องราวสังคมและการเมือง ในรูปแบบของตัวอักษรที่มีการเรียงร้อยถ้อยคำอย่างมีศิลปะ ปลุกปลอบกำลังใจผู้ที่แวะเวียนเข้ามาในเส้นทางนี้ ให้มีความเชื่อมั่นในความเป็นประชาธิปไตยและเป็นพลเมืองที่ดีของสังคม
ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา ได้มีกรรมการผลัดเปลี่ยนเข้ามาทำหน้าที่แล้วมากกว่า 200 คน มีผลงานเข้าร่วมประกวดมากกว่าหนึ่งหมื่นผลงาน นับได้ว่ารางวัลพานแว่นฟ้า เป็นสถาบันรางวัลวรรณกรรมการเมืองของไทย ที่ได้สืบสานงานวรรณกรรมการเมืองมายาวนาน เป็นที่ยอมรับและเชื่อถือกันมาถึงปัจจุบัน และยังคงทำหน้าที่สะท้อนภาพสังคมการเมืองไทย เพื่อพัฒนาประชาธิปไตย และสนับสนุนการมีส่วนร่วมของประชาชนผ่านงานวรรณกรรม ดังคำขวัญของรางวัลที่ว่า “รางวัลพานแว่นฟ้า สืบสาน สร้างสรรค์ วรรณกรรมการเมือง”